Op weg naar een duurzame toekomst neemt de vraag naar hernieuwbare grondstoffen, zoals biobased plastics, toe. De Hogeschool van Amsterdam doet al sinds 2013 onderzoek naar diverse mogelijke toepassingen van dit soort plastics, steeds met sponsoring van RAAK-SIA . De verschillende deelonderzoeken vormen de ruggengraat van de kennisopbouw en zijn nader toegelicht op deze website. Verder blijkt het begrip ‘biobased plastics’ vaak tot verwarring te leiden, vandaar dat ook daar apart aandacht wordt besteed. De publicaties zijn vrij te downloaden, de keuzetool biobased plastics is een hulpmiddel om wegwijs te worden in de wereld van biobased plastics.
In het eerste deelonderzoek ‘Designchallenges with biobased plastics’ is onderzocht welke eigenschappen van belang zijn en hoe biobased plastics makkelijker toegepast kunnen worden. In het tweede deelonderzoek ‘RECURF’ is onderzocht welke biocomposieten van resttextielvezel en biobased plastic kansrijk zijn om producten van te maken. In het derde deelonderzoek, ‘RECURF UP’, wordt ingezoomd op de realisatie van plaat en schaalvormige producten uit biocomposiet.
Biobased plastics zijn kunststoffen die gemaakt zijn uit herwinbare grondstoffen, dus niet van fossiele brandstoffen die er miljoenen jaren over hebben gedaan om te ontstaan.
Deze kunststoffen worden ook wel aangeduid als ‘bioplastics’. Rond dit begrip bestaat een aantal misverstanden.
Er zijn er wel enkele, en daarbij moet ook nog onderscheid gemaakt worden tussen composteerbaar in een industriële installatie en direct afbreekbaar.
Er bestaat een soort plastic, gebaseerd op fossiele brandstoffen, dat toch goed composteerbaar is.
Als de opties wel/niet biobased en wel/niet biologisch afbreekbaar tegen elkaar worden uitgezet in een matrix, ontstaat onderstaande figuur:
(Let op, van alle gebruikte plastics in de wereld zit ca. 99% in het kwadrant Niet Biobased/ Niet Biodegradeerbaar!)
Het praktijkgericht onderzoek heeft een centrale plek bij de faculteit Techniek van de Hogeschool van Amsterdam. Een van de onderzoeksprogramma’s is ‘Urban Technology’, waar het lectoraat ‘Circulair ontwerpen en ondernemen’ deel van uit maakt. Binnen dit lectoraat wordt onder leiding van lector Inge Oskam sinds 2013 onderzoek gedaan naar de toepassing van biobased plastics. Alle onderzoeksprojecten zijn ondersteund door een subsidie van Stichting Innovatie Alliantie (SIA) in het kader van de regeling Regionale Aandacht en Actie voor Kenniscirculatie (RAAK).
Design Challenges with Biobased Plastics (2013 – 2015)
De ontwikkeling van biobased kunststoffen en de verbetering van de eigenschappen van deze kunststoffen is in volle gang. Biobased kunststoffen hebben inmiddels hun weg gevonden in de toepassing voor verpakkingen en wegwerpproducten, echter hoogwaardige toepassingen van biobased kunststoffen komen nog maar weinig voor. Het project ‘Design Challenges with Biobased Plastics’ was er op gericht hier verandering in te brengen.
Er is nauw samengewerkt met vrijwel alle partijen uit de keten: materiaal ontwikkelaars en -leveranciers, kunststof verwerkers, productproducenten en met ontwerpers en eindgebruikers. Naast workshops, tentoonstellingen en een seminar zijn in samenwerking met het MKB ook uiteenlopende concrete toepassingsvoorbeelden ontworpen en gerealiseerd. Daarnaast is het boek ‘3D printing with biomaterials’ verschenen en zijn alle resultaten samengevat in de publicatie ‘Ontwerpen met biobased plastics’. Zowel het boek als de publicatie kunnen vrij als PDF worden gedownload (zie hiernaast of ga naar tabblad ‘downloads‘).
Daarnaast is in dit project een keuzetool ontwikkeld, om snel een keuze te kunnen maken voor welk biobased plastic het best geschikt voor een specifieke toepassing. (zie tabblad ‘keuzetool’ voor meer informatie)
Download: Ontwerpen met biobased plastics
RECURF (REusing Circulair URban Fibres and biobased plastics in urban products) (2015 – 2017)
In dit project is onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van biocomposieten uit textiele reststromen en biobased plastics. Er is gewerkt met jute van oude koffiezakken, snijval van stoelbekledingen en ingezamelde oude spijkerbroeken. Naast onderzoek naar de eigenschappen van de verschillende combinaties, is ook ingezoomd op welke productiemethoden er kunnen worden gebruikt. Daarnaast is een begin gemaakt met het in kaart brengen van de circulariteit van deze nieuwe materialen, door van de nieuwe producten een LCA quickscan te maken. De levensvatbaarheid van de producten is nagegaan door de ontwikkeling van circulaire businessmodellen. Alle resultaten zijn samengevat in de publicatie ‘RECURF – Hergebruik van textiel in biocomposieten’ die vrij als PDF kan worden gedownload (zie hiernaast of ga naar ‘downloads‘).
In de 2e helft van 2017 is RECURF genomineerd voor zowel de RAAK award als de Hva Research award, waarmee de maatschappelijke relvantie van dit project voldoende geïllustreerd is. Ondanks de goede presentaties heeft RECURF geen van beide awards in de wacht kunnen slepen.
RECURF-UP (2017 – 2019)
Het vervolg op RECURF, met speciale aandacht voor plaat- en schaalvormige producten. Naast de vaststelling van een uitgebreidere set aan materiaaleigenschappen wordt ook de circulariteit nader onderzocht door m.b.v. een multicyclus analyse na te gaan hoe vaak een biocomposiet product kan worden gerecycled. Daarnaast wordt gestreefd naar het ontwerp van een echt product, dat door onze MKB partners op de markt gebracht kan worden. Dat betekent naast het in kaart brengen van de gehele keten, ook het ontwerp van een industrieel proces en een sluitende (circulaire) business case.
Omdat dit project nog loopt, zijn er nog geen officiële publicaties beschikbaar.
Het eerste artikel van deze reeks is geschreven door Inge Oskam, Lector Technisch Innoveren & Ondernemen.
Artikel Product Magazine – Ontwerpen met biobased plastics, Inge Oskam
Het tweede artikel van deze reeks is geschreven door Manouk van der Wal, Onderzoeker Biobased Plastics.
Artikel Product Magazine – Maak biobased plastics herkenbaar, Manouk van der Wal
Het derde artikel van deze reeks is geschreven door Rogier ten Kate, Docent Product Design & Onderzoeker Biobased Plastics.
Artikel Product Magazine – Een nieuw plantaardig plastic, Rogier ten Kate
De publicatie over ‘Design challenges with biobased plastics’ is geplaatst in het Bioplastics Magazine.
Klik op de volgende link voor het artikel: Bioplastics Magazine Design challenges with biobased plastics
Deze publicatie is geschreven door Inge Oskam, Lector Technisch Innoveren & Ondernemen.
Door 3D printen voorkom je materiaal-en energie verspilling doordat er overal, alleen wat er nodig is, just-in-time geproduceerd kan worden. De materiaalkringloop kan worden gesloten door de printer te voeden met filament op basis van biomateriaal. Dit materiaal, bijvoorbeeld bio-based plastic, kan o.a. worden vervaardigd uit natuurlijke grondstoffen zoals suikerbieten en organisch afval.
Download de pdf versie van het boek via de volgende link:
3D Printing with Biomaterials
Keuzetool Biobased plastics: Handleiding
De uitgebreide, papieren versie van de keuzetool.
Download de handleiding via de volgende link:
Handleiding Keuzetool
Keuzetool Biobased plastics: Excel versie
De handige, easy-to-use versie voor de 1e indruk. Vergeet niet om bij een serieuze toepassing ook de handleiding te downloaden.
Download de Excel versie van juli 2018 via:
Digitale keuzetool
Het eerste artikel is geschreven door Mark Lepelaar, Kim Nackenhorst, Inge Oskam.
Lees het artikel door op de volgende link te klikken:
Inspirerende resultaten RECURF
Het tweede artikel is geschreven door Matthijs de Jong, Mark Lepelaar, Inge Oskam.
Lees het artikel door op de volgende link te klikken:
RECURF-project: Biocomposiet op basis van textielresten
Dank aan iedereen die mee heeft gewerkt aan de publicatie en met name:
Inge Oskam, Matthijs de Jong, Mark Lepelaar, Kim Nackenhorst, Martin Boerema, Rogier ten Kate, Davine Blauwhoff en Parmod Agrawal.
Download de publicatie door op de volgende link te klikken:
Eindpublicatie RECURF
Download Excelversie keuzetool
Download handleiding keuzetool
De keuzetool ‘Bioplastics4U’ is een hulpmiddel om te bepalen welk biobased plastic het meest geschikt is voor een specifieke toepassing. Aan de hand van 11 vragen over de gewenste eigenschappen bepaalt de tool welke van de (toevallig ook 11) soorten biobased plastic het best past.
De tool is ontwikkeld tijdens het eerste deelonderzoek ‘Design challenges with biobasd plastics’ in samenwerking met de WUR (Wageningen Universiteit Research). De tool is geactualiseerd in juli 2018. Hierbij zijn o.a. nieuwe inzichten, gebruikservaringen, een extra biobased plastic en een uitgebreide toelichting toegevoegd.
Omdat de tool noodgedwongen zaken sterk vereenvoudigt, moet bij gebruik van de tool uiteindelijk altijd de volledige handleiding worden gevolgd. Om echter snel het inzicht in deze materie te vergroten en snel een indruk te krijgen van de gevoeligheden, wordt gebruik van de digitale versie sterk aangeraden. Beide versies van de keuzetool zijn vrij downloadbaar (zie hierboven of ga naar tabblad ‘downloads‘).
Met nadruk wordt er op gewezen dat de tool slechts een hulpmiddel is en geen zaligmakend keuze-instrument. De tool geeft wel snel inzicht, waarna nog altijd een interpretatie van de resultaten nodig is.
Bij vragen kunt u contact opnemen met de
onderzoekscoördinator circulair ontwerpen en ondernemen
Marion Ester
m.ester@hva.nl
De faculteit techniek van de Hogeschool van Amsterdam is gevestigd
in gebouw ‘Leeuwenburg’, 100 m van het Amstel station
Adres:
Hogeschool van Amsterdam
Onderzoeksprogramma Urban Technology
Weesperzijde 190
1097DZ Amsterdam